METODA ANIMACJI SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH NA RZECZ DOBRA WSPÓLNEGO

| 79 Część dóbr wspólnych określonych w programie jest dostępna głównie dla mieszkańców społeczności lokalnych, ale w części równie ważny jest dostęp do nich osób odwiedzających te społeczności, najczęściej turystów. Tak jest w przypadku dóbr wspólnych, które jednocze- śnie mają charakter produktu lokalnego , jak we wspomnianej Warce czy też jak w przypad- ku tradycyjnego ręcznika obrzędowego w Hajnówce (projekt „Z ręcznikiem i piosenką przez życie”). Taki charakter dobra wspólnego powoduje, że przyciąga ono nie tylko mieszkańców, lecz także turystów. Dzięki temu dobro wspólne jest szeroko promowane i przynosi konkretne korzyści mieszkańcom i całej społeczności. Na przykład w postaci pieniędzy, które w lokalnej społeczności zostawiają goście, płacąc nie tylko za produkt lokalny, lecz także korzystając z noclegów czy też innych lokalnych atrakcji. Dobra wspólne zdefiniowane w ramach programu mają zarówno materialny , jak i niematerial- ny charakter. Do tych pierwszych można zaliczyć np. skwery czy parki, te drugie to integracja mieszkańców czy aktywność społeczna. Materialne dobra wspólne z pewnością są łatwiej zrozumiałe i akceptowalne przez mieszkańców niż te niematerialne, jednak rodzą wyzwanie w postaci rzeczywistego wykorzystania ich przez mieszkańców w różnych formach aktyw- ności. Nie wystarczy wspólnie zrewitalizować miejski skwer, ale jako dobro wspólne powinien on służyć mieszkańcom, a oni powinni się czuć za niego odpowiedzialni. Projekty, gdzie dobro wspólne miało materialny charakter, z reguły uwzględniały to wyzwanie, proponując działania mające na celu animację społeczną mieszkańców wokół dobra wspólnego. Różnorodność dóbr wspólnych w ramach „Lokalnych Partnerstw PAFW” nie zaprzecza uzyskanym efektom i sukcesowi metody. Przeciwnie – zgodnie z wnioskami z badań Elinor Ostrom – jednym z kluczy do myślenia o sukcesie procesu pracy nad dobrem wspólnym jest uwzględnienie specyfiki lokalnej . Zatem nie byłoby sensu na siłę tworzyć podobnych do sie- bie dóbr, które będą słabo dostosowane do uwarunkowań i potrzeb lokalnych – o sukcesie można mówić, gdy znajdziemy dobro, które jest ważne dla mieszkańców danej wspólnoty, gdy jest możliwe zbudowanie wokół niego zaangażowanego partnerstwa. Można wręcz powie- dzieć, że taka różnorodność dóbr jest siłą zarówno samego programu, jak i wdrażania me- tody animacji, gdyż pokazuje oddolność inicjatyw i dostosowanie do potrzeb i możliwości lokalnej społeczności. Innym wymiarem związanym z dobrami wspólnymi, o którym należy wspomnieć, jest kapitał społeczny . Jego wzmocnienie jest jednym z celów strategicznych programu 34 . Dobra wspólne definiowane przez partnerstwa okazały się swoistym katalizatorem kapitału społecznego ro- zumianego jako więzi i relacje, reguły komunikacji, wzajemne zaufanie. 34 Jak lokalnie budować dobro wspólne. Poradnik dla działających lokalnie. Doświadczenia programu „Lokalne Partnerstwa Polsko-Ame- rykańskiej Fundacji Wolności”, Warszawa 2013.