METODA ANIMACJI SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH NA RZECZ DOBRA WSPÓLNEGO

36 | Drugi wniosek także jest dość oczywisty: imwiększe utożsamianie się działających ze wspól- nym dobrem, które powstaje lub ma powstać, tym lepiej . Im bardziej członkom grupy zależy na powstaniu dobra (perspektywa korzyści), tym bardziej będą angażować się w jego tworze- nie. Można powiedzieć, że tym bardziej będzie to dla nich opłacalne nie w złym, ale pozytyw- nym znaczeniu tego słowa. Jeśli naprawdę zależy mi na spowolnieniu zmian klimatycznych, będę segregować śmieci nawet wtedy, kiedy inni tego nie robią lub kiedy wymaga to ode mnie dużego wysiłku. Trzeci wniosek z analizy koncepcji masy krytycznej nie jest już tak intuicyjny. Otóż zróżni- cowanie dostępnych środków i zaangażowania w obrębie współdziałającej grupy wpływa pozytywnie na produkcję dobra wspólnego . Lepiej jest, gdy w gronie osób tworzących dobro publiczne są tacy, którzy mają mniejsze i większe potencjalne środki, a także tacy, którym mniej i bardziej zależy, niż gdyby potencjał i zaangażowanie były uśrednione (przy takiej samej sumie potencjalnych środków i sumie zaangażowania). Dzięki zróżnicowaniu znajdą się tacy, którzy będą działać wtedy, kiedy innym się to jeszcze nie opłaca, i tacy, którzy będą działać, gdy inni już czują, że nie mają wpływu i ich wkład nie ma znaczenia. A więc zróżnicowanie grupy, zasadniczo wpisane w naturę praktycznie każdej zbiorowości, jest całkiem pożądane. Czwarty, najważniejszy wniosek: kluczowa dla powodzenia wspólnych działań jest komuni- kacja i współpraca, szczególnie na początkowym etapie. Są one niezbędne do przełamania barier w tworzeniu dóbr publicznych. Razem można łatwiej „przeskoczyć” przez trudniejsze płaskie fragmenty krzywej, czyli przede wszystkim poradzić sobie z trudnościami w początko- wej fazie tworzenia dobra. Współdziałanie umożliwia zatem rozruszanie procesu, który potem łatwiej podtrzymywać. Współpraca lokalna jako szansa Kwestia współpracy jest kluczowa dla powstawania dóbr wspólnych i przełamywania barier związanych z ich tworzeniem, a także wykorzystywaniem. Badania Ostrom pokazały przy tym, jak wspólnoty lokalne radzą sobie w tworzeniu i utrzymywaniu systemów reguł, które pozwalają zarządzać wspólnymi zasobami. Bardzo wiele dóbr wspólnych, z których korzysta- my, ma charakter lokalny. Czyste powietrze (które dzielimy w obrębie pewnego sąsiedztwa), jakość szkoły, świetlicy, drogi publiczne, oferta domu kultury. Wszystko to są dobra wspólne, które są lokalne, dostęp do nich jest w teorii nieograniczony, ale w praktyce korzystają z nich mieszkańcy pewnej okolicy i to oni też mają największy wpływ na ich tworzenie i utrzymanie.