METODA ANIMACJI SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH NA RZECZ DOBRA WSPÓLNEGO

32 | Ostrom chciała odpowiedzieć na pytanie, jak to się dzieje, że niektóre jednostki organizują się po to, by zarządzać zasobami, a inne nie. W tym celu przeprowadziła wiele badań. Były to studia przypadków prowadzone w duchu tzw. nowego instytucjonalizmu. W podejściu tym w centrum analiz jest instytucja. Pojęcie to w naukach społecznych odnosi się do systemu reguł umożliwiających ludziom podejmowanie decyzji, ustalanie, jakie działania się w danych sprawach podejmuje, jakich zasad należy przy tym przestrzegać. Ostrom analizowała bardzo proste systemy zasobów (określała je jako „modelowe”, „najprostsze organizmy”), co miało po- zwolić na szczególnie wyraźną obserwację procesów zarządzania dobrami wspólnymi. Badała niewielkie wspólnoty zarządzające m.in . pastwiskami, zbiornikami wód gruntowych, łowiska- mi, systemami nawadniania czy obszarami leśnymi, rozrzucone po całym świecie, od Kanady po Sri Lankę czy Turcję. Łączyło je to, że należały do tzw. wspólnych zasobów (ang. common- -pool resources), czyli dóbr o stosunkowo wysokiej rywalizacyjności i niewielkiej możliwości wykluczenia z korzystania z dobra. Elinor Ostrom szukała w swoich badaniach reguł, sposobów, w jaki ludzie organizują się wokół pewnego zasobu, jak tworzą i egzekwują pewne porozumienia, oraz ról, jakie są odgrywane przez – jak byśmy dziś powiedzieli – liderów lokalnych, pełnomocników społeczności do spraw organizacji działań wokół danego dobra. Żeby zobaczyć, na czym polega sukces w zarządzaniu dobrami wspólnymi, opisywała przy- padki udane, nieudane i takie, gdzie zmiana reguł sprawiła, że społeczność zaczynała osiągać sukces w zarządzaniu dobrem wspólnym. Analizowała m.in . to, kto angażował się w sytuację (główni aktorzy), jakie działania i przez kogo zostały podjęte, na ile były one kosztowne oraz ich wyniki. Przyglądała się też kwestii egzekwowania ustaleń społeczności, w tym kontroli uzgodnień i sankcjom za ich nieprzestrzeganie.